Adet gören kadınların yaklaşık yüzde 70’inde kanamaların başladığı ilk günlerde özellikle olmak üzere,ağrılar olmaktadır. Bu ağrılar günlük aktiviteleri kısıtlayacak kadar şiddetli olduğunda buna dismenore denilmektedir.

Rahim kas dokusunun adet döngüsünde prostoglandin,araşidonik asit, vazopressin gibi çeşitli kimyasallar aracılığı ile kasılması kramp benzeri bir mekanizma ile ağrılara yol açar. Kanlanmanın kas dokusunda ataklar şeklinde azalması (iskemi) bu süreçte etkin olmaktadır.  Bu ağrılar adetin başlangıç dönemlerinde daha etkili olurken, adet azalmaya doğru geçtiğinde ağrı şiddeti de azalma eğiliminde olur.

Adet sancısı genellikle kasık bölgesinde kramp tarzında veya daha şiddetli ağrılar şeklindedir. Bu ağrılara baş ağrısı,bulantı,kusma,ishal, baş dönmesi gibi bulgular da eşlik edebilir.

Dismenore nedenine göre birincil ve ikincil dismenoreler şeklinde sınıflandırılır. Birincil dismenoreler kimyasal yolakların (özellikle prostoglandinler) etkinliği sonucu gelişen pelvik ağrılardır. Adet başlangıç yaşları ile başlarlar, yaş ilerledikçe ve bazen doğumlar sonrası sıklıkları ve şiddetleri azalır.

İkincil dismenorelerde endometriyozis, myomlar,kistler,polipler gibi etken olabilecek başka bir neden vardır. Ağrılar daha ileri yaşlarda başlangıç gösterebilir. Bazen adetten önce veya sonra başlayabilirler ve ağrılar sıklıkla daha şiddetlidir.

Ağrılı adet şikayeti mevcut olan hastanın mutlaka detaylı olarak jinekolojik muayenesi ve değerlendirilmesi önerilir. Muayene, ultrason ve tetkik sonuçlarına göre tedavisi planlanır. Altta yatan sekonder nedeni olan hastalarda (endometriyozis, çikolata kisti, myom, enfeksiyon vs) bu durumların tedavisini yapmak gerekmektedir. Bu tedavi ilaç tedavilerinden cerrahi müdahelelere kadar değişebilen şekillerde olmaktadır.

Birincil dismenorelerde prostoglandin üretimini baskılamak için ağrı kesiciler kullanmak ilk seçenektir. Nonsteroid anti inflamatuar ilaçlar olarak sınıflandırılan grupla tedavi sonucu ağrılar baskılanır, bulantı -kusma gibi şikayetler de geriler. İlaçlar adetin başlangıcı ile birilikte kullanılırsa daha etkin olmaktadır. Bunun dışında doğum kontrol hapları, rahim içi spiraller, cilt üzeri bantlar gibi seçenekler de uygulanabilmektedir. Bunların dışında B vitamin kompleksleri, magnezyum takviyeleri,omega destekleri, sıcak uygulamalar, egzersiz, yoga, meditasyon, akupuntur, masaj gibi ek tedavilerin de faydalı olabileceğine dair yayınlar mevcuttur.

Adet sancısı olan kişilerin ağrı başlangıcı, süresi, şiddeti, eşlik eden semptomları gibi konularda değerlendirmesinin yapılması ve etkene yönelik tedavi anlamında hekimleri ile iletişime geçmeleri önerilmektedir.Sıklıkla değerlendirilmelerinin sonrasında, tedavisinin kolay sağlanabildiği bir durum olduğu da hatırda tutulmalıdır.